| Aantekeningen |
- Over de ontginning van Nijbroek is vrij veel bekend. Oene, gunstig gelegen op een hoog terras, omringd door laagliggend moerasland, had reeds vroeg bewoning. Ten zuiden van Oene ligt een gebied van vele kilometers diepte dat over een grote lengte nog deel uitmaakt van het stroombed van de IJssel. Bovendien lag dat gebied in een kom, met kreken en beken die vanaf de Veluwestuwwal in dat gebied uitmondden. Het was een ondoordringbaar moerasbos, met veel els en wilg begroeid, dat een groot deel van het jaar onder water stond.
In dat gebied was op de hoger gelegen delen zoals de Steunenberg, de Ziel, de Geere, het Hogewold al enige bewoning. Daar wijst ook de kapel op waar reeds lang voor 1300 kerkdiensten werden gehouden. Deze kapel viel onder de kerk van Terwolde. De Gelderse graven hebben dit deels ontoegankelijke land laten omvormen tot een welvarend gebied.
Graaf Reinald II pakte de ontginning op een voortvarende manier aan door in 1328 een concessie te verlenen aan twee ondernemers of locatores uit het Hollands-Zeeuws watergebied, Johannes Verenbartenzone en Martijn Willems. Deze kregen het recht en zij namen op zich dit land - "al zijn broek en wildernis tussen Sconenburg en Werven dat voortaan Nybroek zou heten"- te ontginnen. De twee locatores dachten ontginners en arbeiders aan te trekken uit door het water bedreigde delen van Zeeland, Holland en Friesland. Die moesten dan de dijken aanleggen, weteringen en sloten graven, de moerasbossen rooien 11 etc. Als tegenprestatie zouden die dan vrije lieden zijn die eigenaar werden van de grond en boerderijen op hun nieuwe landerijen konden stichten tegen betaling van tins aan de heer, die daarmee zijn inkomen vergrootte. Althans dat is de versie van de historici. In hoeverre dat in Nybroek gelukt is weten we niet precies, maar wel is duidelijk dat ook plaatselijke ontginners, boeren en arbeiders daarbij zijn ingeschakeld. E?en van die nieuwkomers was Gijsbert Hamer
|
NGV Stambomenverzameling
