Willem V van Horne

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8630
• _UPD: 21 FEB 2017 22:47:08 GMT+1

Aantekeningen:

Willem V erfde zijn titels van zijn oudste (half)broer Gerard II van Horne na diens dood in de Slag bij Warns. Gerard II was tevens heer van Gaasbeek, maar dit goed ging na zijn dood naar zijn oudste zuster Johanna van Horne.

In 1356 verleende Willem V stadsrechten aan Woudrichem, de belangrijkste plaats in het Land van Altena.

Willem V stierf binnen enkele weken na de geboorte van zijn zoon Willem VI. Graaf Willem V van Holland beleende toen echter niet de jonge Willem VI met de heerlijkheid van Altena, maar diens oom Dirk Loef van Horne, de jongere broer van Willem V. De moeder van de jongen, Machteld van Arkel, hertrouwde kort na de dood van Willem VI met Boudewijn III van Steinfurt. In 1368 echter beleende hertog Albrecht van Beieren, als ruwaard voor Holland, alsnog Willem VI met de heerlijkheid van Altena, wegens wangedrag van Dirk Loef.

Willem getrouwd Machteld van Arkel. Machteld (dochter van Johan IV van Arkel en Irmengarde (Ermgard) van Kleef) was born in 1330; stierf in 1381. [Gezinsblad]

1. Dirk van Horn was born in 1350 in Horn, Nederland; stierf in 1404.
2. Marie van Horn was born in 1355 in Horn, Nederland.
3. Willem VI van Horne van Altena was born in 1358; stierf in 1415.

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8631
• _UPD: 6 DEC 2017 22:05:58 GMT+1

Willem getrouwd Elisabeth van Kleef-Hülchrath. Elisabeth (dochter van Diederik Luf III van Kleef-Hülchrath en Machteld van Voorne) was born in 1310; stierf in 1347. [Gezinsblad]

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8632
• _UPD: 6 DEC 2017 22:05:58 GMT+1

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I9749
• _UPD: 24 SEP 2017 23:05:54 GMT+1

Gerard getrouwd Johanna van Leuven-Gaasbeek in 1302. Johanna was born circa 1285; stierf in 1319. [Gezinsblad]

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I11400
• _UPD: 24 SEP 2017 23:05:54 GMT+1

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8633
• _UPD: 24 SEP 2017 22:39:46 GMT+1

Diederik getrouwd Machteld van Voorne. Machteld (dochter van Gerard van Voorne en Heilwig van Borselen) was born in 1297; stierf on 12 mrt 1372. [Gezinsblad]

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8634
• _UPD: 26 SEP 2017 21:25:37 GMT+1

Aantekeningen:

 

Reeds in 1332 stierf Dirk Loef en bleef Machteld van Voorne als weduwe achter. Zo’n twee jaar daarvoor, omstreeks 1330, was zij bovendien door de plotselinge dood van broer Albert de enige erfgenaam geworden van de heerlijkheid Voorne. Haar positie was in twee jaar tijd dus ingrijpend veranderd. In 1336 trouwde ze opnieuw, nu met Dirk van Monschau en Valkenburg. Deze tweede echtgenoot had aanvankelijk een geestelijke carrière doorlopen als kanunnik in Aken en Keulen, maar was door het overlijden van zijn oudere broer Walram in 1329 tot meer wereldse zaken teruggeroepen. Kort na het overlijden van Gerard van Voorne in 1337 werd Machteld door de Hollandse graaf Willem IV met Voorne beleend. Vanaf dit moment neemt het aantal bronnen waarin Machteld vermeld wordt sterk toe. Al snel ontpopte haar nieuwe echtgenoot zich tot een strijdlustige ridder, die het opnam tegen onder anderen de hertog van Brabant en de Franse koning. Uit de oorkonden die Dirk en Machteld uitvaardigden kan worden afgeleid dat zij meestal verbleven op Voorne. Van belang is het nieuwe, uitvoerige stadsrecht dat Machteld samen met Dirk in 1343 schonk aan de inwoners van Brielle. In 1345 ondernam Dirk een pelgrimstocht naar het Heilige Land, en tijdens zijn afwezigheid oorkondde Machteld zelfstandig als ‘vrouwe van Monschau, van Valkenburg, van Voorne en burggravin van Zeeland’. Dirks voorliefde voor het krijgsbedrijf werd hem in 1346 fataal: in dienst van de bisschop van Luik liet hij het leven op het slagveld.

Machteld hertrouwde niet en voerde – in de ruim vijfentwintig jaar die zij nog zou leven –  onder haar eigen naam het bewind over de heerlijkheid Voorne en over haar bezittingen in onder meer Zeeland, Holland en Gelre. Uit het door haar nagelaten archief blijkt dat zij vaak betrokken was bij beleningen, maar ook bij de bedijking van enkele nieuwe polders. Herhaaldelijk lagen de Briellenaren overhoop met de stad Dordrecht, dat er op stond dat zijn stapelrecht werd gerespecteerd. Dankzij de bescherming van de vrouwe van Voorne, die door het al dan niet aanleggen van bakens de bevaarbaarheid van de Maasmonding kon beïnvloeden, zag Brielle kans zich ten opzichte van de eisen van het machtige Dordrecht vrij onafhankelijk op te stellen. In 1349 breidde Machteld de zes bestaande kapelanieën in haar hofkapel op de burcht in Oostvoorne uit tot acht kanunniksprebenden, waarmee zij een kapittel stichtte dat was gewijd aan Sint Pancratius.

Halverwege de veertiende eeuw betwistten Willem V en zijn moeder Margaretha elkaar de Hollandse graventitel. Dit conflict leidde tot een burgeroorlog (Hoekse en Kabeljauwse twisten) en de van oudsher sterke trouw van het geslacht Voorne aan het Hollandse gravenhuis moet in deze periode danig op de proef zijn gesteld. Machteld van Voorne koos partij voor Willem. Zij verleende hem militaire bijstand in de slag bij Zwartewaal (1351), die volgens de overlevering zo bloedig verliep dat de Maas in de omgeving van Brielle drie dagen lang rood kleurde. Volgens kroniekschrijver Johannes de Beke had de uiteindelijk zegevierende Willem Hollanders, Kennemers en West-Friezen mee naar het strijdtoneel gebracht, ‘ende uit Zeeland die vrouwe van Voorne met haar helpers ende ook vreemde ridders ende knechten’. Het zal voor een belangrijk deel aan dit optreden toe te schrijven zijn, dat A.J. van der Aa in 1848 in zijn bekende Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden over Machteld van Voorne wist mee te delen dat zij ‘in de oude geschiedenissen des lands zeer wordt geroemd om haar verstand, hare manmoedigheid, staatkunde, godsdienstigheid en hare rijkdom’.

Dankzij haar vooraanstaande positie hield Machteld zich ook in later jaren op in de omgeving van de grafelijke familie. Aan het eind van de regering van Willem V werd zij zelfs gerekend tot de ‘baanderheren’, een bovenlaag bestaande uit de meest aanzienlijke en vermogende edellieden in het graafschap. Toch wordt Machteld slechts incidenteel genoemd als getuige in grafelijke oorkonden, zodat haar directe inbreng in het bestuur van het graafschap bescheiden lijkt te zijn gebleven. Toen de echtgenote van hertog Albrecht van Beieren in 1361 beviel van een dochter, werd zij in het kraambed bijgestaan door enkele hoogadellijke dames, onder wie Machteld van Voorne.

Machteld van Voorne kan worden gerekend tot de meest zelfstandig optredende adellijke vrouwen in de Nederlanden in de veertiende eeuw. 

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I11414
• _UPD: 25 SEP 2017 21:39:03 GMT+1

Willem getrouwd Agnes /van Born (Perwez Perwijs). Agnes was born in 1240; stierf in 1292. [Gezinsblad]

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I11415
• _UPD: 25 SEP 2017 21:39:03 GMT+1

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8639
• _UPD: 24 MAR 2017 21:13:54 GMT+1

Diederik getrouwd Lisa von Virneburg. Lisa (dochter van Hendrik van Virneburg en Ponzetta van Oberstein) was born in 1270; stierf in 1304. [Gezinsblad]

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8640
• _UPD: 24 MAR 2017 21:10:17 GMT+1

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8642
• _UPD: 27 SEP 2017 21:49:34 GMT+1

Gerard getrouwd Heilwig van Borselen. Heilwig was born in 1280; stierf in 1329. [Gezinsblad]

Andere gebeurtenissen:

• Recordnummer: MH:I8643
• _UPD: 27 SEP 2017 21:49:34 GMT+1